Business cycle လုိ႔ေခၚတဲ႔ စီးပြားေရး သံသရာမွာ အဓိက ၿပသနာ ႏွစ္္ခုကေတာ႔ ေငြေၾကးေဖာင္းၾကြမူနဲ႔ အလုပ္လက္မဲ႔ပဲၿဖစ္ပါတယ္..ပထမဆုံး Unemployment ဆုိတဲ႔ အလုပ္လက္မဲ႔ ကုိ စၾကည္႔ရေအာင္
Measurement of Unemployment ( အလုပ္လက္မဲ႔ကုိ တုိင္းတာၿခင္း)
US. Bureau of Labor Statistic (BLS) လုိ႔ေခၚတဲ႔ အလုပ္သမားစာရင္းအင္းငွာန ကေန ၿပီးေတာ႔ တစ္နုိင္႔လုံးမွာရွိတဲ႔ လစဥ္ အိမ္ေတာင္စု ၆၀,၀၀၀ ေက်ာ္ ကုိ ကြင္းဆင္းေလ႔လာပါတယ္. ဘယ္သူအလုပ္လုပ္တယ္မလုပ္ဘူး ဘယ္သူအလုပ္ရွာေနလဲ အစရွိတဲ႔ေမးခြန္းေတြကုိေမးၿပီး.ရလာတဲ႔ အေၿဖ ကေန တစ္နုိင္ငံလုံးရဲ႕ အလုပ္လက္မဲ႔ႏွူန္းကုိ တုိင္းတာပါတယ္...
BLS ကေနၿပီး ၿပီ US ရဲ႕ လူဦးေရ ကုိ ၃ စု ခြဲလုိက္ပါတယ္.
ပထမတစ္စုကို အသက္ ၁၆ ႏွစ္ေအာက္ သူေတြ နဲ႔ အလုပ္မလုပ္ႏုိင္တဲ႔ လူစု ဥပမာ စိတ္ေရာဂါသည္ .အဲဒီလူေတြကုိ အလုပ္လုပ္ႏုိင္တဲ႔ လုပ္သားအင္အား (labor Force) ထဲမွာမပါဘူး
ဒုတိယ တစ္စုကေတာ႔ လုပ္သားအင္အားထဲမွာ ပါကုိ မပါတဲ႔ အစု . အလုပ္လုပ္ႏုိင္တဲ႔လုပ္သားေတာ႔ဟုတ္တယ္ ဒါေပမဲ႔ အလုပ္မလုပ္တာရယ္ အလုပ္ကိုမရွာေတာ႔တာရယ္. ဥပမာ အိမ္ေတာင္ရွင္တုိ႔, အခ်ိန္ၿပည္႔ေက်ာင္းသား တုိ႔ ဒါမွမဟုတ္ ပင္စင္စား အစရွိတဲ႔လူေတြေပါ႔..
တတိယတစ္စုကိုေတာ႔ လုပ္သားအင္အား (Labor Force) လုိ႔ေခၚတဲ႔ အစု.အဲဒီထဲမွာ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ စာရင္းအရ အေမရိကန္ႏုိင္ငံရယ္ လူဦးေရ ငါးဆယ္ရာခုိင္ႏွူန္း ေက်ာ္ေက်ာ္ေလးမွာရွိပါတယ္. ဒီအစုထဲ မွာေတာ႔ အလုပ္လုပ္ေနတဲ႔လူရယ္ အလုပ္ကုိ လတ္တေလာ ရွာေနတဲ႔တူေတြရယ္ ပါ၀င္ပါတယ္..
အလုပ္မဲ႔ ရာခ်ုင္ႏွူန္းကုိေတာ႔ Unemployment rate = unemployed * 100
labor force
အဲဒီလုိတြက္ခ်က္ပါတယ္..
US ရဲ႔ စာရင္းအင္း အရာ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ရဲ႕ အလုပ္လက္မဲ႔ ရာခဳိင္ႏွူန္းယာ
14,265,000 * 100 = 9.3%
154,142,000
Type of Unemployment အလုပ္လက္မဲ႔ အမ်ိဴးအစား.
အလုပ္လက္မဲ႔ ဆုိတဲ႔ေနရာမွာ ႏုိင္ငံအတြက္ ဆုိးတဲ႔ အမ်ိဴးအစားရွိသလုိ သိပ္မဆုိးလွတဲ႔ အမ်ိဴးအစားရွိပါတယ္. အလုပ္လက္မဲ႔ ၄ မ်ိဴး ၄စားခြဲ ထားပါတယ္ ..အဲဒါေတြကေတာ႔
၁. seasonal unemployment
၂. frictional unemployment
၃. Structural Unemployment
၄. Cyclical Unemployment
ဆုိၿပီးရွိပါတယ္ . တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ႔ ၁ နဲ႔ ၂ ကုိ ေပါင္းၿပီး ၃ မ်ိဴးပဲေဖာ္ၿပၾကပါတယ္…
ဆက္ပါဥၤီးမည္…..
